Na de aanslagen van gisteravond in Parijs liep mijn timeline helemaal vol van blijken van afschuw, angst, verdriet, boosheid, wanhoop en medeleven. Bij de aanslagen van vorige week in Bagdad en Beiroet gebeurde dat niet. Hoe zo? Is een slachtoffer in Bagdad voor de mensheid minder erg dan een slachtoffer in Parijs? Nee, maar voor mij als individu wel. Parijs is veel dichter bij en ik ben wel in Parijs geweest en niet in Bagdad en Beiroet. Een gemiddelde Parijzenaar lijkt, qua uiterlijk, kledingstijl, muzikale en culinaire voorkeur, politieke keuzes en manier van wonen, veel meer op een Amsterdammer dan een gemiddelde inwoner van Bagdad. En met iemand die meer op me lijkt, identificeer ik me sneller. Een hele normale menselijke reactie waar ik me niet voor hoef te schamen.
Ik ben dus na de aanslagen in Parijs veel bozer en verdrietiger dan na de aanslagen in Bagdad en Beiroet. En mijn neiging om tot harde actie op te roepen is ook sterker.
Maar helpt dat? The war on terror die is uitgeroepen na de aanslagen op 11 september 2001 heeft niet minder terrorisme op de wereld opgeleverd, waarschijnlijk meer. Dus het inzetten van geweld tegen terrorisme lijkt niet bijzonder effectief.
Wat is dan wel een goede aanpak? Dat weet ik ook niet precies, maar ik weet wel dat het iets te maken moet hebben met het wegnemen of verminderen van de voedingsbodem van terrorisme. Terrorisme is altijd gedreven geweest door (vervormde) religie of ideologie. Maar zonder willige rekruten komt een terroristische beweging niet ver. En die willigheid om ten strijde te trekken heeft vrijwel altijd te maken met gebrek aan kansen, achter gesteld zijn, verongelijktheid, armoede en dergelijke. Dat is de werkelijke voedingsbodem, niet die religie of die ideologie.
En dan de vraag wat mij te doen staat als reactie op terrorisme. Terrorisme is bedoeld om mensen bang te maken en dus zou angst verboden moeten worden want als je bang wordt, werk je mee aan de doelen van de terrorist. Maar als je bang bent, kun je niet zomaar besluiten niet bang te zijn. Wat ik wel kan doen is doorgaan met waar ik mee bezig was. Gisteravond stond ik bijvoorbeeld uit mijn dak te gaan bij een concert terwijl in Parijs een concertzaal werd binnengevallen. Bij het volgende concert waar ik naar toe ga, zal ik daar zeker aan denken. En misschien ben ik dan wel bang, dat weet ik nog niet. Maar ik laat me niet weerhouden en ik ga wel. Dat zal ze leren.